تک جدید دریچه‌ای به دنیای بزرگ فناوری
این روزها بیشتر از هر دورانی در زندگی بشر، روابط انسانی شکننده شده‌اند. با توجه به همین شرایط غول‌های فناوری مسیر جدیدی را برای مقابله با بحران جهانی تنهایی ترسیم کرده‌اند. مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا در یکی از اظهارنظرهای خود، ایده‌ای از آینده را مطرح کرده که در آن هوش مصنوعی نه‌فقط ابزار، بلکه «دوست و هم‌دم» انسان خواهد بود!
باید بپذریم که فناوری با شتابی بی‌سابقه در حال ورود به حریم شخصی و روابط انسانی ماست. اما باید خودمان ببینیم که تا کجا اجازه خواهیم داد صفر و یک‌ها به زندگی ما وارد شوند؟
چشم‌انداز متا: دوست شدن با چت‌بات‌ها
بنابر گزارش Windows Central، مارک زاکربرگ مدیر عامل شرکت متا به تازگی در گفت‌وگویی در پادکست یوتیوبی Dwarkesh Patel، از نقشه راه شرکت متبوع خود در زمینه هوش مصنوعی صحبت کرده که می‌تواند دنیای ما را به واقع متحول کند. بخشی از این طرح، توسعه چت‌بات‌هایی است که بتوانند به‌عنوان دوستان واقعی برای کاربران عمل کنند:
یک آمار خیلی عجیب و ناراحت‌کننده می‌گوید که میانگین تعداد دوستان یک فرد آمریکایی دارد، کمتر از سه نفر است؛ در حالی که نیاز واقعی انسان به حدود ۱۵ رابطه معنادار در طول زندگی است.
به اعتقاد زاکربرگ، در دنیای مدرن که ارتباطات انسانی تضعیف شده‌اند، ربات‌های گفتگوگر مبتنی بر هوش مصنوعی (یا همان چت‌بات‌ها) می‌توانند خلأ ارتباطی را تا حد زیادی جبران کنند.
زاکربرگ در بخش دیگری از صحبت‌های خود می‌گوید که با فراگیر شدن هوش مصنوعی مولد (Generative AI)، مردم به‌طور روزافزون از این فناوری نه‌فقط برای پاسخ‌گویی، بلکه برای برقراری ارتباط عاطفی استفاده می‌کنند. در واقع بات‌ها در بسیاری مواقع از سوی کاربران به عنوان جایگزینی برای درمانگرها، دوستان و حتی شریک‌های عاطفی نیز پذیرفته می‌شوند.
نکته دیگری که خود زاکربرگ هم به آن صحه می‌گذارد این است که هنوز تا تبدیل چت‌بات‌ها به دوستان واقعی، مسیر زیادی باقی مانده است. مدیرعامل متا باور دارد که جامعه می‌تواند پذیرش این فناوری را در آینده‌ای نه‌چندان دور رقم بزند:
ممکن است در ابتدا برچسب‌هایی به این نوع روابط زده شود. ولی امیدوارم به عنوان یک جامعه بتوانیم برای توضیح اینکه چرا این نوع ارتباط ارزشمند است، و چرا کسانی که این مسیر رو انتخاب می‌کنن زبان و واژگان مناسبی پیدا کنیم؛ (من معتقدم که) در واقع این افراد بسیار هم منطقی عمل می‌کنند!
مایکروسافت هم وارد بازی می‌شود: «Copilot» به‌عنوان دوست واقعی؟
نکته جالب دیگر در این پدیده این است که بدانید متا تنها بازیگر این میدان نیست. مایکروسافت نیز با پروژه Copilot تلاش دارد چت‌بات‌ها را از ابزارهای صرف، به همراهان عاطفی ارتقا دهد. سال گذشته، به‌روزرسانی بزرگی روی Copilot انجام شد، اما بسیاری از کاربران آن را «گامی به عقب» توصیف کردند.
با این حال، مصطفی سلیمان، مدیرعامل بخش هوش مصنوعی مایکروسافت، دیدگاه روشنی در این زمینه دارد:
ما در حال حرکت به‌سمت رابطه‌ای معنادار و ماندگار هستیم. مردم قرار است یک دوست واقعی داشته باشند که با گذر زمان آنها را بشناسد، از آنها بیاموزد و همیشه در کنارشان باقی بماند.
اما استقبال کاربران چندان هم‌راستا با این چشم‌انداز نبوده است. ویندوز سنترال در گزارش خود این نکته را بیان کرده که بسیاری از کاربران معتقدند که «وقتی دنبال یک ابزار هستیم، بات کوپایلوت در تلاش است تا نقش یک دوست را برای ما بازی کند؛ چیزی که الان به آن نیاز نداریم».
جالب است که برخی بازخوردهای دریافتی از نسخه جدید بروزرسانی کوپایلوت بسیار شدیدتر بوده و بسیاری از کاربران حتی تهدید کرده‌اند که اگر نسخه قبلی بازنگردد، استفاده از Copilot را متوقف کرده و به گزینه‌هایی مانند ChatGPT روی می‌آورند.
آیا واقعاً به دوستان AI نیاز داریم؟
در انتقاد به این ایده متا می‌توان گفت که با وجود پیشرفت‌های خیره‌کننده در حوزه هوش مصنوعی، تکیه بر ربات‌های گفتگوگر به‌عنوان جایگزین روابط انسانی، تلاشی سطحی برای حل مشکلی عمیق و ریشه‌دار است. تنهایی انسان نه صرفاً ناشی از نبود هم‌صحبت، بلکه نتیجه فقدان ارتباطات واقعی، لمس عاطفی، همدلی انسانی و تجربه‌های مشترک زیسته است؛ چیزی که هیچ الگوریتمی، هر چقدر هم پیشرفته، نمی‌تواند به‌طور اصیل بازتولید کند.
اگرچه چت‌بات‌ها می‌توانند موقتاً حسی از تعامل را القا کنند، اما وابستگی به آنها به‌جای تلاش برای ترمیم پیوندهای انسانی، ممکن است انسان‌ها را بیش از پیش از یکدیگر دور کند و ما را به جامعه‌ای با ارتباطات مصنوعی اما احساساتی خنثی سوق دهد.
