بنیاد ویکیمدیا، گرداننده ویکیپدیا، قرار است در تاریخ ۲۲ و ۲۳ ژوئیه در دادگاه عالی لندن علیه طبقهبندی جدید ویکیپدیا به عنوان یک سرویس دسته اول (Category 1) بر اساس قانون ایمنی آنلاین بریتانیا (OSA) اقامه دعوی کند. این طبقهبندی معمولاً برای پلتفرمهای اجتماعی بزرگ و تجاری ایجاد شده و نه برای دایرهالمعارفهای غیرانتفاعی و داوطلبمحور مانند ویکیپدیا.
پیامدهای قانونی و فنی برای ویکیپدیا
به گزارش نئوین، در صورت شکست بنیاد ویکیمدیا در این چالش حقوقی، ویکیپدیا ملزم به اجرای مقررات دسته اول خواهد شد که مهمترین آنها تایید هویت نویسندگان و داوطلبان است. این الزام هویتی میتواند حریم خصوصی داوطلبان را به شدت تهدید کند، زیرا امنیت این افراد در برابر آزارهای اینترنتی، تهدیدهای قانونی و حتی حکومتهای سرکوبگر به تایید هویت و ناشناس ماندن آنها وابسته است.
معایب مقررات دستهبندی جدید برای ویکیپدیا
قانون دسته اول اجازه میدهد کاربران بتوانند دسترسی به محتوای تولیدشده توسط افراد ناشناس یا تأییدنشده را مسدود کنند؛ راهکاری که در مقابله با ترولها و حسابهای ناشناس در شبکههای اجتماعی موثر است، اما برای پلتفرم آزاد و داوطلبانهای مثل ویکیپدیا یک تهدید جدی محسوب میشود. همچنین اعمال این قانون میتواند منابع ارزشمند ویکیپدیا را به جای توسعه فناوری و غنیسازی محتوای علمی، صرف اجرای مقررات پیچیده برای محافظت از کاربران کند.
حمایت گروههای حقوق دیجیتال و نگرانیهای جهانی
دو سازمان مطرح حوزه حقوق دیجیتال، Electronic Frontier Foundation (EFF) و ابزار تاثیرگذار ARTICLE 19، از موضع ویکیمدیا حمایت کردهاند و هشدار دادهاند که قانون OSA میتواند آزادی بیان و حریم خصوصی اینترنتی را نه تنها در بریتانیا، بلکه در سراسر جهان تهدید کند. شایان ذکر است که بخشهای عمده این قانون از تاریخ ۲۵ ژوئیه اجرایی خواهند شد؛ از این رو، تصمیم دادگاه عالی لندن تاثیر فراگیری بر آینده دنیای دیجیتال خواهد گذاشت.
شباهت و تفاوتها با شبکههای اجتماعی تجاری
در حالی که هدف اصلی قانون ایمنی آنلاین، مقابله با محتوای مضر و پورنوگرافی برای کودکان در شبکههای اجتماعی است، ویکیپدیا ماهیت کاملاً متفاوتی دارد. این دانشنامه آنلاین به صورت باز و مشارکتی فعالیت میکند و فاقد بخش عمدهای از محتوای آسیبرسان رایج در شبکههای اجتماعی است؛ هرچند شامل مطالبی است که برخی والدین ممکن است برای فرزندان خود مناسب ندانند.
جمعبندی و اهمیت بازار محور
این چالش حقوقی، نقطه عطفی در حفاظت از استانداردهای جهانی حریم خصوصی و آزادی بیان محسوب میشود و نتیجه آن میتواند الگویی فراتر از بریتانیا و برای کل بازار فناوری و اینترنت جهانی ایجاد کند. ویکیپدیا با ساختار باز و غیرانتفاعی خود، نمونهای حیاتی از نقش فناوری در دسترسی آزاد به دانش و حفظ حریم خصوصی کاربران است.